Narodna skupština Republike Srbije / Narodna skupština / Organizacija i stručna služba / Biblioteka Narodne skupštine
Biblioteka Narodne skupštine
Biblioteka Doma Narodne skupštine pripada grupi specijalnih, parlamentarnih biblioteka zatvorenog tipa.
Prostorije ove parlamentarne biblioteke su namenski projektovane u vreme kada je planirana izgradnja Narodne skupštine 1901. godine. Kada je završena gradnja, 1936. godine, konačno je i ozvaničen raspored, namena i naziv prostorija u kojima se i danas nalazi biblioteka i čitaonica (soba broj 17).
Fond biblioteke Narodne skupštine je formiran od fonda biblioteke Narodne skupštine Kraljevine Jugoslavije, koja je 1918. godine (prilikom ujedinjenja) nasledila knjižni fond Biblioteke Narodne skupštine Kneževine i Kraljevine Srbije iz 1889. godine.Najstariji deo fonda su knjige koje su pripadale Ministarstvu unutrašnjih dela Kraljevine Srbije, a zatim Predsedništvu Ministarskog saveta, unutar koga se nalazio i Centralni pres biro sa knjižnicom.
Budžet i pravila rada skupštinske biblioteke prvi put su zvanično propisani u Zakonu o poslovnom redu u Narodnoj skupštini Kraljevine Srbije, od 1. novembra 1889. godine.
Prema Pregledu rada Narodne skupštine u II redovnom sazivu za 1909. godinu, od 1. oktobra 1909. do 12. juna 1910. godine,u sastavu Narodnog predstavništva nalazilesu se, pored ostalih prostorija, i biblioteka i čitaonica. U ovoj biblioteci čuvali su se svi skupštinski protokoli i stenografske beleške od početka skupštinskog rada pa sve do dana kada je štampan Pregled. Takođe, nalazili su se isvi zakoni, uredbe i zbornici, pored drugih knjiga, najviše iz oblasti pravnih i finansijskih nauka.
Dužnost bibliotekara u to vreme vršio je tada student prava Dragiša Stojadinović (1886-1968), kasnije učesnik Balkanskih ratova 1912-1913 i Prvog svetskog rata, vitez Karađorđeve zvezde sa mačevima, najbolji strelac Evrope 1908-1914, pravnik, političar, narodni poslanik, fotograf i filmski snimatelj, šef Kinematografske sekcije Vrhovne komande srpske vojske na Solunskom frontu.
Skupštinska zgrada toga vremena nalazila se na uglu ulica Kraljice Marije i Miloša Velikog, a zgrada u kojoj se nalazila biblioteka bila je odvojena od skupštinske zgrade, ali u istom dvorištu,i nije bila svojina Skupštine, već je „uzeta pod kiriju“.
Tokom duge istorije postojanja biblioteke zavređuje da pomenemo još neke od znamenitih ličnosti, koje su svojim delima ovekovečili srpsko društvo krajem XIX i početkom XX veka, a koji su bili i bibliotekari u biblioteci Narodne skupštine. Stariji brat pesnika Vojislava Ilića – Dragutin J. Ilić (1858-1926) bio je književnik, dramaturg, novinar, pravnik i političar, za bibliotekara Narodne skupštine postavljen je 1905. godine i sa tog mesta je otišao u penziju. Branislav Nušić (1864-1938) srpski književnik, pisac romana, drama, priča i eseja, komediograf, začetnik retorike u Srbiji, radio je i kao novinar i diplomata, na dužnost bibliotekara je postavljen 1929. godine, a istorija je zabeležila da je „odatle definitivno stavljen u penziju”, četiri godine kasnije primljen u Srpsku akademiju nauka. Srpski političar, novinar, istoričar i narodni poslanik Kraljevine Srbije Dragiša Lapčević (1867-1939) po završetku poslaničkog rada, Narodna skupština postavila ga je za svog bibliotekara. Sa tog radnog mesta je i penzionisan.
Pored čitaonice, biblioteka je posedovala i takozvanu priručnu biblioteku koja je formirana 1964. godine od izvesnog broja naslova dnevne štampe, saveznih, republičkih i pokrajinskih službenih listova, kao i manjeg broja knjiga priručnog karaktera. Ta biblioteka se nalazila u Palati Srbija, na Novom Beogradu, na petom spratu – sobe 531 i 532. Krajem devedesetih godina prošlog veka, fond priručne biblioteke preseljen je u biblioteku Doma Narodne skupštine.
Fond biblioteke sadrži oko 60.000 knjiga i periodičnih publikacija na srpskom i stranim jezicima iz oblasti zakonodavstva, istorije, politike, prava, ekonomije, statistike, sociologije, filozofije... Fond čini i bogata zbirka priručnika, enciklopedija, rečnika, leksikona.
Istorijski vredna je i zbirka stenografskih beležaka od početka razvoja parlamentarizma u nas. U zbirci se nalaze:
- protokoli srpske Narodne skupštine od 1859. do 1918. godine;
- stenografski zapisnici Sabora i Senata Hrvatske, Slavonije i Dalmacije od 1861. do 1912. godine;
- brzopisna izvješća Sabora Kraljevine Dalmacije od 1876. do 1908. godine;
- stenografske bilješke Crnogorske Narodne Skupštine od 1906. do 1914. godine;
- stenografski izvještaji Bosansko-Hercegovačkog Sabora od 1910. do 1914. godine;
- stenografske beleške Narodne skupštine Srba, Hrvata i Slovenaca od 1918. do 1939. godine, kao i
- stenografske beleške sa Prvog i Drugog zasedanja AVNOJ-a i
- stenografske beleške sa sednica veća skupština socijalističke Jugoslavije od 1945. godine, kao i ostale stenografske beleške do današnjih dana.
Biblioteka poseduje i veoma vrednu zbirku originalnih stenografskih beležaka sa zasedanja Skupštine Kraljevine Srbije od 1914. do 1918. godine u Nišu i na Krfu - pisane rukom; zbirku najstarijih zakona štampanih u našoj zemlji; zbirku od oko stotinak rariteta; komplete službenih listova od 1921. godine do danas; zbirke republičkih službenih listova od 1945. godine do danas; službenelistove bivših republika SFRJ od 1945. do 1992. godine i periodične publikacije (novine i časopisi) na srpskom i stranim jezicima, koji sečuvaju u biblioteci od2000. godine.
Naročitu vrednost ima i zbirka stare i retke knjige, koja broji oko stotinak naslova, a čine je izdanja iz XVIIII XIX veka. Zbirku čine većim delom ustavi, zakoni i zbornici zakona i naredaba koji svedoče o burnoj srpskoj istoriji:
- Prvi srpski ustav, čuven kao Sretenjski ustav iz 1835. godine;
- Ustav Knjažestva Serbije iz 1838. godine, poznatiji kao Sultanski hatišerifi svi ustavi naših i nekih stranih državado danas.
Osim knjiga, zbirka poseduje i šest vrednih naslova periodike, od kojih je 'Slavenoserbski magazin' iz 1768. godine najstarija i ujedno najvrednija publikacija u zbirci stare i retke knjige.
Publikacije iz ove raritetne zbirke uglavnom su štampane u Beogradu/Kragujevcu – Knjigopečatije Knjažestva srpskog, Novom Sadu – Knjigopečatnja Danila Medakovića, ali ima i onih štampanih u Karlovcima - Tipografija Mitropolitsko-gimnazijalna, Budimu u Pismenima Kraljevskog Univerziteta Ungarskog, Beču - kod Šnirera, Lajpcigu - u Jermenskom manastiru i kod Georga Vilanda, Episkopskoj knjigopečatnji...
Sva bibliotečka građa je evidentirana u inventarnim knjigama. Svaka publikacija je pre upisivanja u inventarnu knjigu pečatirana posebnim pečatom biblioteke (okrugli i pravougaoni sa inventarnim brojem).Prva upisana knjiga u Inventarnu knjigu br. 1. od 17. februara 1959. godine je Vesnić, Mil. R: Naš politički bukvar, iz 1891. godine.
Početkom 2002. godine je usvojen Program modernizacije biblioteke, kojim je predviđena njena kompletna reorganizacija, a pre svega osavremenjavanje i tehničko opremanje.
Biblioteka priprema istraživanja i pregledne informacije u cilju pružanja podrške ostvarivanju funkcija Narodne skupštine. Putem saradnje sa istraživačkim službama nacionalnih parlamenata i međunarodnim organizacijama, posebno Evropskim centrom za parlamentarna istraživanja i dokumentaciju, prate se savremeni trendovi u razmeni znanja u parlamentarnom radu. Zahtev za izradu istraživačkog rada podnosi se načelniku Biblioteke na posebnom obrascu koji čini sastavni deo Pravilnika o postupku postavljanja zahteva za istraživanje i izradu istraživačkog rada Biblioteke Narodne skupštine i koji je dostupan na internet stranici Narodne skupštine.
Pravilnik o radu biblioteke Narodne skupštine
kontakt:
Čitaonica Biblioteke Narodne skupštine
adresa: Trg Nikole Pašića 13
kontakt telefon: 011-3026-315
Načelnik Biblioteke Narodne skupštine
Tanja Ostojić, dipl. filozof
adresa: Kralja Milana 14
kontakt telefon: 011-3026-532